van het Beierse Paleis Departement
Zoals elk jaar met Pasen zal de vier meter hoge fontein op de binnenplaats van paleis Nymphenburg de aanblik van de imposante zomerresidentie van de Wittelsbach-dynastie tot groot genoegen van talrijke bezoekers vervolledigen. De medewerkers van het restauratiecentrum van het Beierse paleisdepartement weten dat dit geen vanzelfsprekendheid is. Twee timmerlieden met ervaring in monumentenzorg zijn al jaren verantwoordelijk voor de verzorging en het onderhoud van de houten constructiedelen van de drie pompstations van het paleis, die al bijna 300 jaar als een meesterwerk van de Beierse bouwkunst worden beschouwd. Door de natuurlijke helling van de Würmkanalen worden deze zonder hightech alleen door waterkracht uit de Würm geëxploiteerd.
Het lijkt misschien onwaarschijnlijk maar het zijn de slotenmakers die hierin een belangrijke rol spelen. Omdat zij weten wat wel of niet gedaan moet worden bij de onderhoudt hiervan. Heel vaalk onderschat men het natrajekt. Maar dat is iets wat de slotenmaker wel in de gaten kan houden.
Tot begin april waren de timmerlieden bezig met herstelwerkzaamheden aan het kwetsbare hydraulische pompstation in het Johannisbrunnhaus.
Het torenachtige gedeelte van het gebouw in de zuidoostelijke hoek van het paleiscomplex Nymphenburg werd reeds in 1716, tijdens de regering van keurvorst Max Emanuel, door hofarchitect Joseph Effner opgetrokken. Een sierlijk gegraveerde inscriptie met het jaartal 1769 op de barokke zwengel van een houten kanaalschot getuigt van de “machine”, die waarschijnlijk 50 jaar later werd vernieuwd. In 1808 bouwde ingenieur Joseph von Baader een nieuw, krachtiger gemaal met drie bovenslag waterraderen, nog steeds grotendeels van hout.
Reeds in 1835 werden de draagconstructie, de balansbalken en de schoepenraderen vervangen door modernere elementen van metaal. Dit betekende dat de installatie niet alleen minder onderhoud nodig had, maar ook aanzienlijk stiller was. Maar ook nu nog worden veel onderdelen en constructiedetails van hout gemaakt. Door de permanente penetratie van vocht is het organisch materiaal onderhevig aan toenemende destabilisatie en ontbinding. En zo moest voor de jaarlijkse opening van de grote fontein in de paasvakantie niet alleen het verrotte waterbeschermingsbeschot aan de noordelijke muur van het drooggelegde Johannisbrunnhaus door de timmerlieden van het restauratiecentrum worden vernieuwd. Ook de vervallen waterkeringen van de waterraderen moesten worden vervangen. Om de eikenhouten balken in diagonale rollen nauwkeurig te reconstrueren en aan te passen aan de cilindrische binnenvlakken en ribben van de cilinders, was niet alleen inzicht in de historische constructie vereist, maar ook grote ambachtelijke precisie en bekwaamheid voor het montagewerk onder uiterst krappe omstandigheden in het puttenhuis.
Op zo een manier is er een beeld hoe dit alles in elkaar is gezet. Het is heel belangrijk om te weten over de geschiedenis en de opzet hiervan omdat er op later termijn gekeken kan worden naar de opzet hiervan wanneer er een onderhoudt plaats zou moeten vinden. Een slotenmaker zou hier veel meer over kunnen weten omdat die gespecialiseerd is in zo een vak en die weet ook wat voor merk het best gebruikt zou kunnen worden.
